Ngữ pháp Tiếng Nhật sơ cấp: Bài 8 – Giáo trình Minano Nihongo

I. Từ vựng giáo trình Minano Nihongo dành cho người đi xuất khẩu lao động Nhật Bản

みにくい : Xấu

ハンサムな : đẹp trai

きれいな : (cảnh) đẹp, đẹp (gái), sạch

しずかな : yên tĩnh

にぎやかな : nhộn nhịp
ゆうめいな : nổi tiếng
しんせつな : tử tế
げんきな : khỏe
ひまな : rảnh rỗi
いそがしい : bận rộn
べんりな : tiện lợi
すてきな : tuyệt vời
おおきい : to lớn
ちいさい : nhỏ
あたらしい : mới
ふるい : cũ
いい : tốt
わるい : xấu
あつい : (trà) nóng
つめたい : (nước đá) lạnh
あつい : (trời) nóng
さむい : (trời) lạnh
むずかしい : (bài tập) khó
やさしい : (bài tập) dễ
きびしい : nghiêm khắc
やさしい : dịu dàng, hiền từ
たかい : đắt
やすい : rẻ
ひくい : thấp
たかい : cao
おもしろい : thú vị
つまらない : chán
おいしい : ngon
まずい : dở
たのしい : vui vẻ
しろい : trắng
くろい : đen
あかい : đỏ
あおい : xanh
さくら : hoa anh đào
やま : núi
まち : thành phố
たべもの : thức ăn
ところ : chỗ
りょう : ký túc xá
べんきょう : học tập ( danh từ )
せいかつ : cuộc sống
(お)しごと : công việc
どう : như thế nào
どんな : ～nào
どれ : cái nào
とても : rất
あまり～ません(くない) : không～lắm
そして : và
～が、～ : ～nhưng～
おげんきですか : có khỏe không ?
そうですね : ừ nhỉ
ふじさん : Núi Phú Sĩ
びわこ : hồ Biwaco
シャンハイ : Thượng Hải
しちにんのさむらい : bảy người võ sĩ đạo (tên phim)
きんかくじ : tên chùa
なれます : quen
にほんのせいかつになれましたか : đã quen với cuộc sống Nhật Bản chưa ?
もう　いっぱいいかがですか : Thêm một ly nữa nhé
いいえ、けっこうです : thôi, đủ rồi
そろそろ、しつれいします : đến lúc tôi phải về
また　いらっしゃってください : lần sau lại đến chơi nhé.

II. NGỮ PHÁP – MẪU CÂU

Bây giờ chúng ta sẽ bắt đầu làm quen với tính từ trong tiếng Nhật
Trong Tiếng Nhật có hai loại tính từ :
+いけいようし : tính từ い
+なけいようし : tính từ な

1. Tính từ な

a. Thể khẳng định ở hiện tại:
Khi nằm trong câu, thì đằng sau tính từ là từ です
Ví dụ:
バオさんはしんせつです

(Bảo thì tử tế )
このへやはきれいです

(Căn phòng này thì sạch sẽ.)

b. Thể phủ định ở hiện tại:
khi nằm trong câu thì đằng sau tính từ sẽ là cụm từ じゃ　ありません , không có です
Ví dụ:
Aさんはしんせつじゃありません

(A thì không tử tế.)
このへやはきれいじゃありません

(Căn phòng này thì không sạch sẽ.)

c. Thể khẳng định trong quá khứ 
Khi nằm trong câu thì đằng sau tính từ sẽ là cụm từ でした
Ví dụ:
Aさんはげんきでした

(A thì đã khỏe.)
Bさんはゆうめいでした

(B thì đã nổi tiếng.)

d. Thể phủ định trong quá khứ 
Khi nằm trong câu thì đằng sau tính từ sẽ là cụm từ じゃ　ありませんでした
Ví dụ:
Aさんはげんきじゃありませんでした

(A thì đã không khỏe.)
Bさんはゆうめいじゃありませんでした

(B thì đã không nổi tiếng.)
Lưu ý:Khi tính từ な đi trong câu mà đằng sau nó không có gì cả thì chúng ta không viết chữ な vào.
Ví dụ:
Aさんはげんきじゃありませんでした

(A thì đã không khỏe.)
Đúng: vì không có chữ な đằng sau tính từ.
Aさんはげんきなじゃありませんでした

Sai: vì có chữ な đằng sau tính từ.

e. Theo sau tính từ là danh từ chung 
Khi đằng sau tính từ là danh từ chung thì mới xuất hiện chữ な
Ví dụ:
ホーチミンしはにぎやかなまちです

(Thành phố Hồ Chí Minh là một thành phố nhộn nhịp.)
Quốcさんはハンサムなひとです

Tác dụng: Làm nhấn mạnh ý của câu.

2 Tính từ い

a. Thể khẳng định ở hiện tại:
Khi nằm trong câu, thì đằng sau tính từ là từ です
Ví dụ:
このとけいはあたらしいです

(Cái đồng hồ này thì mới.)
わたしのせんせいはやさしいです

(Cô giáo của tôi thì dịu dàng.)

b. Thể phủ định ở hiện tại:
Khi ở phủ định, tính từ い sẽ bỏ い đi và thêm vào くない、vẫn có です
Ví dụ:
ベトナムのたべものはたかくないです

(Thức ăn của Việt Nam thì không mắc.)
ở câu trên, tính từ　たかい đã bỏ い thêm くない thành たかくない

c. Thể khẳng định trong quá khứ 
ở thể này, tính từ い sẽ bỏ い đi và thêm vào かった, vẫn có です
Ví dụ:
きのうわたしはとてもいそがしかったです。

(Ngày hôm qua tôi đã rất bận.)
ở câu trên, tính từ　いそがしい đã bỏ い thêm かった thành いそがしかった

d. Thể phủ định trong quá khứ 
ở thể này, tính từ い sẽ bỏ い đi và thêm vào くなかった, vẫn có です
Ví dụ:
きのうわたしはいそがしくなかったです。

(Ngày hôm qua tôi đã không bận.)
ở câu trên, tính từ　いそがしい đã bỏ い thêm くなかった thành いそがしくなかった

Lưu ý: Đối với tính từ い khi nằm trong câu ở thể khẳng định đều viết nguyên dạng.
Ví dụ: いそがしい khi nằm trong câu ở thể khẳng định vẫn là いそがしい

e. Theo sau tính từ là danh từ chung 
Khi đằng sau tính từ là danh từ chung thì vẫn giữ nguyên chữ い
Ví dụ:
ふじさんはたかいやまです。

( Núi Phú Sĩ là một ngọn núi cao.)
Tác dụng: Làm nhấn mạnh ý của câu.

f. Tính từ đặc biệt 
đó chính là tính từ いい nghĩa là tốt. Khi đổi sang phủ định trong hiện tại, khẳng định ở quá khứ, phủ định ở quá khứ thì いい sẽ đổi thành よ, còn khẳng định ở hiện tại thì vẫn bình thường.
Ví dụ:
いいです: khẳng định ở hiện tại
よくないです: phủ định trong hiện tại
よかったです: khẳng định ở quá khứ
よくなかったです: phủ định ở quá khứ

3. Cách sử dụng あまり và とても

a. あまり: được dùng để diễn tả trạng thái của tính từ, luôn đi cùng với thể phủ định của tính từ có nghĩa là không…lắm.
Ví dụ:
Tính từ な
Aさんはあまりハンサムじゃありません。

(Anh A thì không được đẹp trai lắm.)
Tính từ い
にほんのたべものはあまりおいしくないです。

(Thức ăn của Nhật Bản thì không được ngon lắm.)

b. とても: được dùng để diễn tả trạng thái của tính từ, luôn đi cùng với thể khẳng định của tính từ có nghĩa là rất…..
Ví dụ:
Tính từ な
このうたはとてもすてきです。

Tính từ い
このじどうしゃはとてもたかいです。

<Chiếc xe hơi này thì rất mắc.)

4. Các mẫu câu

a. Mẫu câu 1:
S + は + どう + ですか
Cách dùng: Dùng để hỏi một vật　hay một người nào đó (ít khi dùng) có tính chất như thế nào.
Ví dụ:
ふじさんはどうですか。

ふじさんはたかいです。

<Núi Phú Sĩ thì cao.)

b. Mẫu câu 2:
S + は + どんな + danh từ chung + ですか
Cách dùng: Dùng để hỏi một nơi nào đó, hay một quốc gia nào đó, hay ai đó có tính chất như thế nào (tương tự như mẫu câu trên nhưng nhấn mạnh ý hơn)
Ví dụ:
Aさんはどんなひとですか

(Anh A là một người như thế nào vậy ?)
Aさんはしんせつなひとです

(Anh A là một người tử tế.)
ふじさんはどんなやまですか

(Núi Phú Sĩ là một ngọn núi như thế nào vậy?)
ふじさんはたかいやまです

(Núi Phú Sĩ là một ngọn núi cao.)
Cần lưu ý là khi trong câu hỏi từ hỏi là どんな thì khi trả lời bắt buộc bạn phải có danh từ chung đi theo sau tính từ い hoặc な theo như ngữ pháp mục e của hai phần 1 và 2.

c. Mẫu câu 3:
ひと + の + もの + は + どれ + ですか
Cách dùng: Dùng để hỏi trong một đống đồ vật thì cái nào là của người đó.
Ví dụ:
Aさんのかばんはどれですか

…….このきいろいかばんです

d. Mẫu câu 4:
S + は + Adj 1 + です + そして + Adj2 + です
Cách dùng: そして là từ dùng để nối hai tính từ cùng ý (rẻ với ngon ; đẹp với sạch ; đắt với dở…..) với nhau, có nghĩa là không những… mà còn….
Ví dụ:
ホーチミンしはにぎやかです、そしてきれいです

Aさんはみにくいです、そしてわるいです

e. Mẫu câu 5:
S + は + Adj1 + です + が + Adj2 + です
Cách dùng: Mẫu câu này trái ngược với mẫu câu trên là dùng để nối hai tính từ mà một bên là khen về mặt nào đó, còn bên kia thì chê mật nào đó (rẻ nhưng dở ; đẹp trai nhưng xấu bụng……..).
Ví dụ:
Bさんはハンサムですが、わるいです

ベトナムのたべものはたかいですが、おいしいです